Model ABC opracowany został przez Alberta Ellisa. Opiera się na założeniu, że obserwowane zmiany stanu emocjonalnego i reakcje (C) wynikają z interpretacji/przekonań (B) o zachodzącym zdarzeniu (A). Istotą jest, że reakcja ta nie jest bezpośrednią konsekwencją zdarzenia. Jest ona subiektywna.
A. Eliss zwrócił również uwagę na obszary postrzegania przez nas rzeczywistości, które kategoryzują nasze myśli i przekonania, dotyczą one:
- ja – jacy jesteśmy? silni/słabi, atrakcyjni, ważni…
- innych – jacy są inni ludzie wokół nas? szanują,obrażają, wymagają, oczekują…
- świata – jaki jest świat, który nas otacza? bezpieczny, zagrażający…
To jak oceniamy samych siebie, ludzi wokół i świat w którym żyjemy ma znaczący wpływ na to jak myślimy, według jakich zasad postępujemy i jak interpretujemy naszą rzeczywistość.
Poniższy przykład prezentuje w jaki sposób ta sama sytuacja może zostać różnie zinterpretowana (aktywizować przekonanie, myśl automatyczną) i wywołać adekwatną reakcję emocjonalną.
| A – sytuacja – zdarzenie aktywujące (co, gdzie, kiedy) | B – myśl automatyczna, przekonanie, interpretacja sytuacji | C – reakcja fizjologiczna i emocjonalna, zachowanie | |
|---|---|---|---|
| Osoba 1 | Profesor po zajęciach prosi o rozmowę i zwraca uwagę, że nie przykładasz się do pracy dyplomowej i popełniłeś w niej kilka ważnych błędów. | „Ten idiota znowu się czepia!” „Niech sam sobie to poprawia” | złość, wychodzę wzburzony |
| Osoba 2 | „Zawsze coś pomylę” „Rozczarowałem go i zawiodłem” | smutek, poczucie winy, żal, rezygnacja | |
| Osoba 3 | „Całe szczęście, że zauważył mój błąd (jednak czyta te prace) i zwrócił mi uwagę na to co robię bo faktycznie trochę odpuściłem” | poczucie akceptacji, podjęcie działań zaradczych | |
| Osoba 4 | „Mogę nie zdążyć tego poprawić i nie zaliczyć na czas” „Rodzice będą na mnie źli” | lęk, strach, panika |